Trước đây, nhiều người nghĩ rằng nhiễm HIV đồng nghĩa với việc
cuộc đời sẽ là dấu chấm hết. Tuy nhiên, với sự tiến bộ của y học ngày nay, thuốc
ARV ra đời như chiếc phao cứu sinh giúp người nhiễm HIV thoát khỏi tuyệt vọng,
giúp họ hồi sinh và có niềm tin vào cuộc sống.
Theo số liệu của Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS TP Cần Thơ,
tính đến ngày 30 tháng 9 năm 2017, toàn thành phố có 2.481 người nhiễm HIV đang
được điều trị ARV (trong đó có 142 trẻ em), đạt 94,5% chỉ tiêu cả năm.
Nếu được điều trị ARV sớm và tuân thủ đúng phác đồ, người
nhiễm HIV có thể kéo dài tuổi thọ, giảm tử vong và giảm 96% nguy cơ lây nhiễm
HIV qua đường tình dục. Nhằm giúp cập nhật kiến thức cần thiết về thuốc ARV và
những lợi ích nếu người nhiễm HIV được tiếp cận điều trị sớm ARV, chúng tôi có
cuộc trao đổi với BS.CKI Nguyễn Danh Lam, Phó Giám đốc Trung tâm Phòng, chống
HIV/AIDS TP Cần Thơ để hiểu rõ hơn về vấn đề này.
BS.CKI Nguyễn Danh Lam, Phó Giám đốc Trung tâm Phòng,
chống HIV/AIDS TP Cần Thơ.
* Xin bác sĩ cho biết tác dụng của thuốc ARV? Thành phố Cần
Thơ đã triển khai điều trị ARV cho người nhiễm HIV từ khi nào?
Thuốc ARV (Antiretroviral) là thuốc kháng virus. Thuốc ARV
có tác dụng ức chế vi rút HIV và làm giảm số lượng vi rút HIV trong cơ thể, giảm
sự xâm nhập, phá hủy các tế bào miễn dịch, giúp hệ thống miễn dịch dần hồi phục,
có khả năng chống đỡ lại các tác nhân gây bệnh xâm nhập vào cơ thể.
Mục đích của việc sử dụng thuốc ARV đối với người nhiễm
HIV/AIDS là nhằm ngăn chặn tối đa và kéo dài quá trình nhân lên của vi rút HIV
trong cơ thể, phục hồi chức năng miễn dịch.
Thành phố Cần Thơ bắt đầu triển khai điều trị thuốc ARV từ
tháng 01 năm 2006 và liên tục cho đến nay. Thời gian đầu triển khai ở
một vài quận, huyện rồi mở rộng ra nhiều quận, huyện khác trên địa bàn
thành phố.
* Bác sĩ có thể nói rõ hơn về lợi ích việc tiếp cận điều trị
sớm bằng thuốc ARV đối với người nhiễm HIV như thế nào?
Người nhiễm HIV nếu được điều trị sớm bằng thuốc ARV sẽ giúp
giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong liên quan đến nhiễm HIV, cụ thể:
- Điều trị ARV sớm giúp người nhiễm HIV hồi
phục được hệ thống miễn dịch, giảm nguy cơ mắc bệnh, cải thiện và nâng cao chất
lượng cuộc sống, duy trì sức khỏe, kéo dài tuổi thọ, sống có ích cho gia đình
và xã hội. Có thể nói điều trị ARV sớm giúp người nhiễm HIV có cuộc sống
bình thường như những người khoẻ mạnh.
- Điều trị ARV
sớm làm giảm nguy cơ mắc những bệnh nhiễm trùng cơ hội nguy hiểm. Đặc biệt, đối
với những bệnh nhân bị đồng nhiễm viêm gan B với HIV thì việc tiếp cận sớm với
điều trị bằng thuốc kháng vi rút ARV đồng thời có tác dụng điều trị ức chế vi
rút viêm gan B như Tenofovir, Lamivudine sẽ ngăn chặn tiến triển của viêm gan B
tới xơ gan và ung thư gan.
- Dự phòng lây
truyền HIV từ mẹ sang con: Những phụ nữ nhiễm HIV mang thai cần được theo dõi,
quản lý và điều trị bằng thuốc ARV ngay từ giai đoạn mang thai. Việc điều trị
dự phòng cho mẹ, điều trị dự phòng cho trẻ sinh ra từ các bà mẹ nhiễm HIV có hiệu
quả rất lớn, làm giảm tỷ lệ trẻ nhiễm HIV do lây truyền từ mẹ sang con. Đặc biệt,
nếu phụ nữ mang thai nhiễm HIV được điều trị dự phòng bằng ARV ở giai đoạn sớm
và con của họ được dùng sữa ăn thay thế sữa mẹ thì tỷ lệ lây nhiễm có thể chỉ
dưới 2%.
- Điều trị ARV sớm
sẽ giúp giảm nguy cơ lây lan HIV sang cho người khác như vợ hoặc chồng, bạn
chích, bạn tình. Thuốc ARV được chứng minh giảm đến 96% nguy cơ lây truyền
qua đường tình dục.
- Điều trị ARV
sớm giúp giảm chi phí thuốc men, chi phí khám chữa bệnh và chi phí nằm viện, từ
đó giảm gánh nặng kinh tế cho gia đình và ngành y tế trong hoạt động điều
trị và dự phòng.
* Vậy tiêu chuẩn để điều trị bằng ARV được quy định như thế
nào thưa bác sĩ?
Thực hiện theo Quyết định số 3413/QĐ-BHYT ngày 27/7/2017 của
Bộ Y tế về việc sửa đổi nội dung tiêu chuẩn bắt đầu điều trị ARV trong “Hướng dẫn
quản lý, điều trị và chăm sóc HIV/AIDS” ban hành kèm theo Quyết định số
3047/QĐ-BYT ngày 22/7/2015 của Bộ trưởng Bộ Y tế, quy định tiêu chuẩn bắt đầu
điều trị ARV là điều trị cho tất cả các trường hợp nhiễm HIV, không phụ thuộc
vào số lượng tế bào TCD4 và giai đoạn lâm sàng. Như vậy người đi làm xét nghiệm
HIV nếu có kết quả dương tính thì sẽ được chuyển ngay sang cơ sở
điều trị. Người nhiễm HIV đã được phát hiện trước đây cần nhanh
chóng tham gia điều trị ARV sớm.
Việc điều trị ARV sớm và tuân thủ điều trị giúp nâng
cao sức khỏe; giảm nguy cơ xuất hiện tình trạng HIV kháng thuốc ARV; giảm
nguy cơ lây truyền HIV.
* Xin bác sĩ cho biết, Thành phố Cần Thơ hiện tại có bao
nhiêu cơ sở điều trị ARV và đặt tại đâu?
Hiện tại, thành phố Cần Thơ có 07 cơ sở điều trị ARV; đối với
tuyến thành phố, có 03 cơ sở tại Bệnh viện Đa khoa thành phố, Bệnh viện Nhi đồng
và Bệnh viện Quân Y 121. Đối với tuyến quận/huyện, có 04 cơ sở đặt tại Bệnh viện
Đa khoa quận Ô Môn, Bệnh viện Đa khoa quận Thốt Nốt, Trung tâm Y tế quận Bình
Thủy và Trung tâm Y tế quận Cái Răng.
Người nhiễm HIV có thể trực tiếp đến đăng ký điều
trị tại các cơ sở điều trị này hoặc liên hệ với các trạm Y tế xã,
phường để được hướng dẫn và được chuyển gửi đến dịch vụ điều trị.
Xin cảm ơn bác sĩ!