Đau trong ung thư giai đoạn cuối thường rất nặng và khó kiểm soát. Giảm đau ngoài màng cứng (GĐNMC) bằng Morphine là biện pháp giảm đau tốt trong các trường hợp này. Chúng tôi thông báo hai trường hợp sử dụng giảm đau ngoài màng cứng bằng Morphine tiêm qua buồng tiêm dưới da cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối tại bệnh viện ung bướu Cần Thơ. Cả hai trường hợp đều cho kết quả tốt, không có tác dụng phụ và biến chứng đáng kể. Qua hai trường hợp cụ thể này cho thấy người làm gây mê hồi sức có thể đóng góp quan trọng trong việc điều trị giảm đau cho bệnh nhân ung thư.

- Kết quả: sau khi làm GĐNMC, NPS giảm còn 2-4; người bệnh có thể ngồi dậy sau ngày điều trị đầu tiên và có thể tự làm vệ sinh cá nhân (ảnh 4); có biểu hiện nhiễm trùng nhẹ ở vùng cấy buồng tiêm dưới da. Điều trị kháng sinh (Augmentin 1gr/ngày, uống trong 3 ngày).Vết mổ khô và liền tốt sau 10 ngày. Không thấy có biểu hiện tác dụng phụ toàn thân của Morphine.  Người bệnh được xuất viện sau hai tuần điều trị nội trú và người nhà (cũng là nhân viên y tế) được hướng dẫn tiêm thuốc hàng ngày qua buồng tiêm dưới da.

- Đau trong ung thư và chỉ định giảm đau can thiệp: có đến 60-80% số bệnh nhân ung thư trong giai đoạn cuối chết trong đau đớn. Phác đồ giảm đau ba bậc thang của WHO chỉ có hiệu quả khoảng 80% đau thụ cảm do ung thư. Trên thực tế thì hầu hết các trường hợp đau do ung thư trở nên khó kiểm soát để kiểm soát vì tình trạng tăng ngưỡng chịu đựng (tolerance) hoặc do tác dụng phụ của Opioids khi dùng đường toàn thân, hoặc do tình trạng đau do nguồn gốc thần kinh (neuropathic pain condition). Những biện pháp giảm đau can thiệp (interventional pain management) qua kiểm soát trục tủy sống (neuraxial analgesia) như GĐNMC, giảm đau tủy sống (GĐTS) được coi là bậc thang thứ tư. Các nghiên cứu tổng kết ở cho thấy GĐNMC có hiệu quả từ 50-90% các trường hợp đau nặng do ung thư. Năm 2005, trong một nghiên cứu gộp đa trung tâm tổng kết 31 nghiên cứu trên 1.413 bệnh nhân có GĐNMC cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối, Ballantyne và Carwood cho thấy GĐNMC đánh giá tốt là 72 % . Hai người bệnh của chúng tôi cũng ở trong tình trạng đau đớn rất nhiều trong giai đoạn cuối, sử dụng các thuốc giảm đau theo bậc thang WHO không có hiệu quả và có tác dụng phụ nhiều vì thế GĐNMC chỉ định trong các trường hợp này là phù hợp. GĐNMC bằng các thuốc Opioids có ưu điểm là tác động trực tiếp tới cơ chế điều hòa đau (pain modulation) tại tủy sống với liều thuốc chỉ bằng 1-5/30 so với đường tĩnh mạch vì thế hiệu quả giảm đau tốt hơn và giảm được những tác dụng phụ do dùng liều cao đường toàn thân.

Kết Luận
Kỹ thuật GĐNMC kéo dài bằng Morphine ngắt quãng qua buồng tiêm dưới da bước đầu cho hiệu quả giảm đau tốt cho hai người bệnh ung thư đau nhiều, không có biến chứng nặng xảy ra. Để đánh giá hiệu quả và tính an toàn của biện pháp này thì cần nghiên cứu trên số lượng bệnh nhân nhiều hơn.