Ung thư sàn miệng là loại ung thư hay gặp trong khoang miệng, đứng thứ 2 chỉ sau ung thư lưỡi, trong đó hơn 90% là ung thư biểu mô tế bào gai. Ung thư thường phát sinh ở vùng niêm mạc giữa mặt trong cung răng và mặt dưới lưỡi, phần trước của sàn miệng. Tổ chức ung thư thâm nhiễm rất nhanh vào các tổ chức xung quanh gây đau và ảnh hưởng chức năng như khó ăn, khó nuốt, khó nói. Việc phát hiện sớm các tổn thương ung thư giúp việc điều trị đạt hiệu quả cao và kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân.

Điều trị ung thư sàn miệng cũng như các loại ung thư khoang miệng cơ bản là phẫu thuật cắt rộng tổn thương. Tuy nhiên, việc tạo hình lại các khuyết hổng sau khi cắt bỏ tổ chức là một thách thức lớn với phẫu thuật viên và cũng là một trong các yếu tố quyết định thành công của phẫu thuật. Trong đó, sử dụng các vạt lân cận để tái tạo các khuyết hổng lớn sa cắt bỏ khối u nhằm phục hồi chức năng ăn uống cho bệnh nhân.

Mặt phẳng trán trên phim CT Scan có cản quang

Vạt da cơ dưới móng là vạt có cuống mạch. Thuận lợi của vạt da cơ dưới móng là không cần thay đổi tư thế bệnh nhân lúc mổ, không cần đội ngũ phẫu thuật viên thứ hai. Vạt da cơ dưới móng bao gồm các cơ ức móng, cơ ức giáp, cơ giáp móng và bụng trên cơ vai móng. Trong lúc tiến hành lấy các cơ này, chúng ta có thể để lại cơ giáp móng để tránh làm tổn thương thần kinh thanh quản trên. Thần kinh chi phối các phần phía trên của cơ ức móng, cơ ức giáp và bụng trên của cơ vai móng là rễ trên của quai cổ. Thần kinh chi phối phần phía dưới của cơ ức móng, cơ ức giáp và bụng dưới của cơ vai móng là các nhánh của quai cổ. Nguồn cung cấp máu chính cho vạt da cơ dưới móng là động mạch giáp trên, là phân nhánh đầu tiên của động mạch cảnh ngoài, động mạch giáp trên nằm cao hơn chỗ chia đôi giữa động mạch cảnh nên thuận tiện cho việc đưa toàn bộ vạt da cơ dưới móng lên phía trên vào hốc miệng. Tất cả các phân nhánh của động mạch giáp trên phải được giữ lại, trừ nhánh sau đi vào mô tuyến giáp có thể được cắt bỏ. Dẫn lưu tĩnh mạch của vạt da cơ dưới móng về tĩnh mạch giáp trên và hệ thống tĩnh mạch cảnh trước đổ về tĩnh mạch cảnh trong.

Vạt da cơ dưới móng được sử dụng nhiều trong tái tạo các khuyết hổng khoang miệng và vùng mặt. Vạt có nhiều ưu điểm như thể tích vạt cho lớn, nguồn mạch nuôi tốt, độ di động của vạt tốt, đặc biệt thuận lợi để tái tạo các cấu trúc di động như lưỡi và sàn miệng. Trong thời gian gần đây, được sự hỗ trợ của Ban giám đốc Bệnh viện Ung bướu TP Cần Thơ, Khoa Gây mê hồi sức, ê kíp khoa Ngoại tổng hợp đã triển khai nhiều kỹ thuật tạo hình phức tạp, đặc biệt tái tạo các khuyết hổng lớn sau phẫu thuật cắt ung thư khoang miệng bằng vạt da cơ dưới móng nhằm mang lại chất lượng điều trị tốt cho bệnh nhân ung thư.

Điển hình là trường hợp bệnh nhân Nguyễn Thị D., giới tính nữ, 61 tuổi đến khám tại khoa Ngoại tổng hợp Bệnh viện Ung bướu Thành phố Cần Thơ vì khối u sàn miệng to chiếm gần toàn bộ khoang miệng, u sàn miệng bên trái và lan rộng đẩy toàn bộ lưỡi lên trên sang phải, kích thước u 7x8cm, giới hạn không rõ, gây khó ăn, khó nuốt, khó nói. Khám hạch chưa phát hiện bất thường vùng dưới cằm, dưới hàm. Kết quả sinh thiết: Sarcom mạch máu. Các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị Sarcom mạch máu vùng sàn miệng T4N0M0 và điều trị phẫu thuật cắt toàn bộ chậu sàn miệng, tái tạo khuyết hổng bằng vạt da cơ dưới móng. Kết quả sau phẫu thuật: vết mổ lành thương tốt, vạt được nuôi dưỡng tốt, bệnh nhân ăn uống được.

Sarcom mạch máu chiếm khoảng 2% trong tất cả các loại sarcom mô mềm. Hơn 50% các trường hợp xảy ra ở vùng đầu cổ, trong đó da đầu và trán là những vùng thường gặp nhất. Sarcom mạch máu vùng hốc miệng chỉ hiện diện khoảng 1% trong tất cả các trường hợp. Sarcom mạch máu diễn tiến rầm rộ, nhanh chóng và tiên lượng xấu ngay cả những trường hợp có thể cắt bỏ khối u. Hóa xạ trị thường ít có hiệu quả trên bệnh nhân sarcom mạch máu, lựa chọn điều trị tốt nhất vẫn là phẫu thuật. Việc phát hiện và điều trị sớm là cách tốt nhất đối với những loại khối u mô mềm có độ ác tính cao như loại này.